Các biến thể của vi rút Corona lưu hành rộng rãi và sự e ngại về vắc xin sẽ khiến mục tiêu kiểm soát bệnh không đạt được. Vi rút luôn tồn tại, nhưng tiêm vắc xin cho những người dễ bị tổn thương nhất có thể đủ để khôi phục lại trạng thái bình thường.

Theo Apoorva Mandavilli, hiện nay hơn một nửa người trưởng thành ở Hoa Kỳ đã được tiêm ít nhất 1 liều vắc xin. Nhưng tỷ lệ tiêm chủng hàng ngày đang giảm xuống, ở đây có một sự đồng thuận rộng rãi giữa các nhà khoa học và chuyên gia y tế công cộng rằng ngưỡng miễn dịch cộng đồng là không thể đạt được – ít nhất là không thể đạt được trong tương lai gần, và có thể không bao giờ đạt được. Thay vào đó, họ đi đến kết luận rằng, vi rút sẽ trở thành một mối đe dọa có thể kiểm soát được và tiếp tục lưu hành ở Hoa Kỳ trong nhiều năm tới. Nó vẫn tiếp tục gây ra các trường hợp nhập viện và tử vong nhưng với quy mô nhỏ hơn nhiều. Còn nhỏ hơn bao nhiêu là điều không thể báo trước và một phần phụ thuộc vào số lượng người được tiêm chủng ở các quốc gia trên thế giới, cùng với đó là cách thức tiến hóa của vi rút Corona. Tuy nhiên, rõ ràng là vi rút đang thay đổi quá nhanh, các biến thể lây lan quá dễ dàng, nhưng việc tiêm phòng tiến hành quá chậm để sớm đạt được miễn dịch cộng đồng. Các chuyên gia tin rằng việc tiếp tục tiêm phòng, đặc biệt cho những người có nguy cơ cao như người cao tuổi, người làm việc với mức độ phơi nhiễm hoặc tình trạng sức khỏe yếu,… rất quan trọng để hạn chế mức độ nghiêm trọng của đợt bùng phát.

Tại sao đạt ngưỡng miễn dịch cộng đồng là điều khó khăn?

Khi loại vi rút Corona mới bắt đầu lây lan trên toàn cầu vào đầu năm 2020, ngày càng rõ ràng rằng cách duy nhất thoát khỏi đại dịch là phải có rất nhiều người có miễn dịch – cho dù là lây nhiễm tự nhiên hay tiêm chủng. Khái niệm đạt được miễn dịch cộng đồng trở thành mục tiêu tuyệt đối mà không nghi ngờ gì ở nhiều quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ.

Ban đầu, ngưỡng miễn dịch cộng đồng mục tiêu là đạt được kháng thể trong 60-70% dân số. Hầu hết các chuyên gia bao gồm cả Tiến sĩ Fauci mong đợi rằng Hoa Kỳ có thể đạt được mục tiêu này dựa vào nguồn vắc xin có sẵn. Nhưng khi vắc xin được phát triển và việc phân phối tăng mạnh trong suốt mùa đông và sang mùa xuân, các ước tính về ngưỡng này tăng lên. Đó là bởi vì các tính toán ban đầu dựa trên khả năng lây lan của virus ban đầu. Biến thể chủ yếu đang lưu hành ở Hoa Kỳ được gọi là B.1.1.7, được xác định lần đầu ở Anh, khả năng lây truyền cao hơn khoảng 60%.

Do đó các chuyên gia tính toán ngưỡng miễn dịch cộng đồng đạt ít nhất là 80%. Nếu các biến thể lây lan tiếp tục phát triển hoặc các nhà khoa học phát hiện ra rằng những người được chủng ngừa vẫn còn khả năng lan truyền vi rút, thì tính toán sẽ phải sửa đổi lại một lần nữa.

Các cuộc thăm dò ý kiến cho rằng  khoảng 30% dân số Hoa Kỳ vẫn còn e ngại vắc xin. Marc Lipsitch, nhà dịch tễ học tại Đại học Harvard cho biết: “Về mặt lý thuyết, chúng ta có thể đạt được khoảng 90% tỷ lệ tiêm chủng, nhưng điều này khó có khả năng xảy ra”. Mặc dù tình trạng chống lại vắc xin là nguyên nhân chính khiến Hoa Kỳ không thể đạt được khả năng miễn dịch cộng đồng, nhưng đây không phải lý do duy nhất.

Khả năng miễn dịch cộng đồng thường được coi là mục tiêu quốc gia. Nhưng đó là một khái niệm mơ hồ ở một đất nước rộng lớn như thế này.

Tương lai có thể nắm giữ những gì?

Các chuyên gia tin rằng nếu không đạt được ngưỡng miễn dịch cộng đồng, điều quan trọng nhất là tỷ lệ nhập viện và tử vong sau khi kiểm soát đại dịch giảm xuống.

Bằng cách tập trung tiêm chủng cho những đối tượng dễ bị tổn thương nhất, Hoa Kỳ đã làm con số này giảm xuống rất nhiều. Nếu tỷ lệ tiêm chủng của nhóm này tiếp tục tăng, kỳ vọng rằng vi rút Corona trở thành một loại vi rút lây nhiễm theo mùa, giống như bệnh cúm và ảnh hưởng chủ yếu đến những người trẻ và khỏe mạnh.

Carl Bergstrom, một nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học Washington ở Seattle, cho biết: “Những gì chúng tôi muốn làm là khống chế dịch ở những đợt bùng phát nhỏ lẻ. Đó sẽ là một mục tiêu rất hợp lý ở đất nước này, nơi chúng tôi có một loại vắc xin tuyệt vời và khả năng cung cấp nó.”

Tiêm phòng vẫn là chìa khóa

Tiến sĩ Lipsitch nói, đạt được mức độ miễn dịch cao trong dân số “không giống như chiến thắng trong một cuộc đua”. “Sau đó bạn phải duy trì điều đó. Bạn phải tiếp tục tiêm phòng để giữ ở trên ngưỡng đó ”.

Nhiều người Mỹ hoài nghi về vắc xin và thiếu khả năng tiếp cận ở một số nhóm – người vô gia cư, người lao động nhập cư hoặc một số cộng đồng da màu – khiến việc đạt được mục tiêu đó trở thành một thách thức.

Mặc dù trẻ em lây lan vi rút kém hơn so với người lớn, các chuyên gia đều đồng ý rằng việc tiêm phòng cho trẻ em cũng sẽ rất quan trọng để giữ cho số ca nhiễm Covid thấp. Về lâu dài, hệ thống y tế công cộng cũng sẽ cần tính đến trẻ sơ sinh, trẻ em và người lớn thuộc nhóm có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Theo thời gian, nếu không có đủ người được bảo vệ, các biến thể rất dễ lây lan có thể phát triển có thể phá vỡ sự bảo vệ của vắc xin, đưa mọi người vào bệnh viện và khiến họ có nguy cơ tử vong. Jeffrey Shaman, một nhà dịch tễ học tại Đại học Columbia, cho biết: “Đó là viễn cảnh ác mộng”.

Đặng Thương

Theo New York Times

Nguồn: https://www.nytimes.com/2021/05/03/health/covid-herd-immunity-vaccine.html